مهدی فرودگاهی عضو هیئت انتخاب و داوری بخش فیلمنامه شصت و دومین جشنواره منطقهای سینمای جوان قریحه و غریزه را درفیلمنامهنویسی سهیم میداند اما برنقش آموزش تاکید فروان دارد. وی ایــن موضوع را مهمتریــن عامــل شکســت فیلمنامــهنویســان مبتــدی میداند. فرودگاهی در گفتوگویی با ستاد خبری جشنوار شبدیز در اینباره توضیحاتی داده که در ادامه میخوانید:
– در نــگارش فیلمنامــه غریــزه و آمــوزش هــر کــدام چقــدر ســهیم و موثــر هســتند؟
مشــاهیر فراوانــی را در هنــر مــیتــوان دیــد کــه از آمــوزش بــه مفهــوم رایــج و امروزیــن آن بهــرهای نگرفتــهانــد. جوهــره وجودشــان در کــوره زندگــی شــکل گرفتــه و در کــوران حــوادث آبدیــده شــدهانــد. بــه عبارتــی فــراز و نشــیب زندگــی بهتریــن آمــوزگار آنهــا بــوده و از مطالعــه و مقایســه آثــار دیگــران بــه درک و دانشــی رســیدهانــد کــه مــیتوانند هنرشــان را بــا مهارتــی پذیرفتنــی عرضــه کننــد. شــاید مثــل کســی کــه بــه جــای رفتــن بــه کلاس زبــان، از مکالمــه مــردم کوچــه و خیابــان یــک زبــان جدیــد را بیامــوزد. در ســهم داشــتن قریحــه و غریــزه تردیــدی نیســت، امــا فقــط شــکل و شــیوه آمــوزش و شــمایل ابزارهــای آن اســت کــه فــرق مــیکنــد و نــه ایــن کــه در غیــاب آمــوزش، غریــزه بتوانــد تمــام دشــواریهــا را بــر دوش بکشــد. فراگیری نوشــتن، بــرای بســیاری از افراد آســان نیســت. برخــی از کســانی کــه میخواهنــد فیلمنامــهنویــس شــوند، بــا ایــن بــاور بــزرگ شــدهاند کــه مــردم نویســنده بــه دنیــا میآینــد و نوشــتن موهبتــی اســت که شــخص تنهــا در صــورت برخــوردار بــودن از آن، بــه ایــن توانایــی دســت خواهــد یافــت. داشــتن ایــن باور مهمتریــن عامــل شکســت فیلمنامــهنویســان مبتــدی اســت. چنیــن بــاوری ایــن توقــع را بــه وجــود مــیآورد که اگــر نتوانید بنویســید، حتما از ایــن موهبــت برخــوردار نیســتید و بــرای بــه دســت آوردن آن نمیتوانیــد کاری بکنیــد. ایــن تــا حــدودی ماننــد آن اســت کــه از شــخصی توقــع داشــته باشــیم در مســابقات المپیــک قهرمــان شــود بــی آن کــه ماههــا تمریــن کــرده باشــد. یادگیــری فراینــد ســعی و خطاســت. بایــد در کلاسهــای مختلــف شــرکت کنیــد، کتابهای زیــادی بخوانیــد، نکتههــا و روشهــای مختلــف را در نوشــته خودتــان امتحــان کنیــد و ببینیــد کــدام یــک بــرای شــما مناســب اســت. ایــن مســیری اســت کــه راه میانبــری نــدارد. بــا ایــن همــه، در ایــن راه، گام اول را بایــد بــا بهتــر دیــدن برداشــت.
فیلمنامــهنویســی برآمــده از دیــدگاه، بصیرت و عواطفــی اســت کــه نویســنده وارد اثــر میکنــد. لازمــه فیلمنامــهنویــس شــدن اشــراف داشــتن بــه افــکار و احساســات اســت. ایــن مهــم نیازمنــد آن اســت کــه بیاموزیــد چگونــه زندگی را بــا تمــام پیچیدگیهــای آن مشــاهده کنیــد و بدانیــد کــه چگونــه بــا دیگــران و بــا خــود بــه تبــادل اندیشــه بپردازیــد.
–آیــا فیلمنامــهنویســی بایــد در حیطــه عــدهای خــاص و توانمنــد در ایــن زمینــه باشــد؟ بــا توجــه بــه ایــن کــه بیشــتر فیلمســازهای مــا خودشــان هــم نویســنده کارهایشــان هســتند.
پیشــینه ســینمای کوتــاه در ایــران و برخــی کشــورهای مشــابه و امکاناتــی کــه طی ســالیان بــرای تولیــد در اختیــار این ســینما قــرار گرفته، تــا حــدودی بــه رواج شــکلی از تولیــد منجــر شــده کــه مــیتوانیــم آن را فیلمســازی تــکنفــره بنامیــم. همــه عاشــق کارگــردان شــدن هســتند و تصــور و تعریــف شــان از فیلمســاز، قهرمــان بــزن بهادری اســت که همه مشــکلات را از پیــش پــا بــر مــیدارد و ابرمــردی همــه فن حریــف اســت. چنیــن متفکــر عالیقــدری یقینا نــه نیــاز بــه دخالــت دیگــران در طــرح ایــده و نــگارش فیلمنامــه دارد و نــه در انتخــاب شــیوه روایــت و چیدمــان صحنــههــا و حتــی طراحــی لبــاس و تدویــن و بقیــه امــور ضرورت مشــورت را حــس مــیکنــد. در حالــیکــه در یــک نظام تولیــد حرفــهای، بهتریــنهــا بــرای انجــام هــر وظیفــه گلچیــن مــیشــوند و فیلمنامــهنویس هــم بــه عنــوان یکــی از ارکان اصلــی، بــا دقــت برگزیــده مــیشــود. چــه کارگردانــی را بــر عهــده داشــته باشــد و یــا نداشــته باشــد. اصـلـا منظــورم این نیســت که فیلمســازی تکنفــره بــیارزش یــا ارزشــمند اســت. ایــن روش، صرفــا شــیوهای از تولیــد اســت کــه اتفاقــا در پرداختــن بــه بعضــی موضوعــات کاملا کارســاز و راهگشاســت. امــا اگــر قرار باشــد بخــش عمدهای از فیلــمهایــی کــه بــه تولیــد مــیرســانیم، بــه جــای نــگاه تخصصی بــه هــر یــک از عناصر تولیــد، تابــع نــگاه و ســلیقه یــک نفــر باشــد که الزامــا در همــه ایــن زمینــههــا خــلاق و کارآمد نیســت، بــا فیلــمهــای متوســط و ضعیــف فراوانــی مواجــه خواهیــم شــد. فیلــمهایــی گاه بــا ایــدههــای خــوب و لحظاتــی درخشــان کــه بارقــههایــی امیــدوارکننــده در آنهــا مــیتــوان یافــت. امــا وقتــی کلیــت اثــر را در نظــر بگیریم، بــا فیلــمهایــی نــارس، الکــن و تکامــل نیافتــه مواجهیم. باغبانــی را در نظــر بگیریــد کــه تمــام وقــت و هزینــه خــود را صــرف پــرورش میــوههایــی میکنــد کــه بخــش عمــدهای از آنهــا نــارس مــیماننــد. یــا کارخانــهای صنعتــی را تصــور کنیــد کــه بــا مشــقت، مــواد اولیــه و فنآوری و نیــروی انســانی را فراهــم مــیکنــد، اما محصــول نهایی آن غیــرقابــل اســتفاده اســت. مثـلا خودرویــی اســت کــه از جــای خــود حرکــت نمــیکنــد. ایــن جاســت کــه بایــد چــارهاندیشــی و آســیبشناســی کــرد و بــرای تحلیــل تخصصــی اجــزا و عناصــر ارزش قایــل شــد. بعــد هــم کــه چالــشهــا و تنگناهــا روشــن شــد، از طریــق آمــوزش بــه افزایــش توانمنــدیهــا و تجربــهها کمــک کــرد. بــه بــاور مــن، در شــرایط امروزیــن ســینمای کوتــاه ایــران، آمــوزش بهترین شــیوه ســرمایهگــذاری اســت.