کتاب « ۱۰۱ عادت فیلمنامه نویسان» موفق نوشته کارل ایگلاسیاس ، استاد فیلمنامه نویسی دانشگاه ، با ترجمه شاهین بختیاری آزاد توسط انتشارات هلیله منتشر شده است . این کتاب راهنمای کاربردی است که با بیانی ساده به فیلمنامه نویسان کمک می کند تا چگونه نوشتن را به بهترین شکل ممکن فرا بگیرند و در کمترین زمان ممکن فیلمنامه ای با کیفیت بنویسند. شاهین بختیاری آزاد از فیلمسازان انجمن سینمای جوان بوشهر که اولین کتابش در زمینه ترجمه است ، دانش آموخته ارشد زبان انگلیسی می باشد .
کتاب « ۱۰۱ عادت فیلمنامه نویسان» موفق نوشته کارل ایگلاسیاس ، استاد فیلمنامه نویسی دانشگاه ، با ترجمه شاهین بختیاری آزاد توسط انتشارات هلیله منتشر شده است . این کتاب راهنمای کاربردی است که با بیانی ساده به فیلمنامه نویسان کمک می کند تا چگونه نوشتن را به بهترین شکل ممکن فرا بگیرند و در کمترین زمان ممکن فیلمنامه ای با کیفیت بنویسند. شاهین بختیاری آزاد از فیلم سازان انجمن سینمای جوان بوشهر که اولین کتابش در زمینه ترجمه است ، دانش آموخته ارشد زبان انگلیسی می باشد. به گفته او این کتاب حاوی نکات بسیار مفیدی برای علاقه مندان به فیلمنامه نویسی است . او می گوید : نویسنده این کتاب ۱۰۱عادت ۲۲ فیلمنامه نویس موفق هالیوود را مورد بررسی قرار داده است . و در طول ساعت ها مصاحبه تجربه ی با ارزش آنها را روی کاغذ آورده است تا نه تنها علاقه مندان فیلمنامه نویسی ، بلکه همه ی کسانی که می خواهند نویسنده باشند ، بهترین روش های نوشتن را بیاموزند و اثری ماندگار خلق کنند .
ـ در ابتدا برای آشنایی خوانندگان ، خودتان را معرفی کنید .
شاهین بختیاری آزاد هستم. متولد بوشهر . فوق لیسانس زبان انگلیسی.
ـ « ۱۰۱عادت فیلمنامه نویسان موفق» اولین کتاب شما در زمینه ترجمه است ؟
بله. این کتاب اولین ترجمه ی من است. سالها مقاله های مختلف را برای یادگیری خودم یا دیگران ترجمه می کردم و بعد از مطالعه ی این کتاب، نیاز دیدم که آن را ترجمه کنم.
ـ اگر بخواهیم تعریف کلی از این کتاب داشته باشیم، چه می گویید؟
۱۰۱ عادت فیلمنامه نویسی درباره ی نکاتی از فیلمنامه نویسی صحبت می کنه که خیلی جدی گرفته نمی شوند. نکاتی مانند زمان و مکان نوشتن فیلمنامه، ابزار نوشتن، ناامید نشدن در طول نوشتن فیلمنامه ، همکاری کردن و کمک خواستن از دیگران و… با یک نگاه حرفه ای و تخصصی به کار به راحتی می توان گفت که کتاب مثل کتابهای دیگر درباره ی “چه چیزی” نوشتن نیست. این کتاب به طور دقیق از لحظه ی اول فیلمنامه نویسی احساسات ، رفتار و عملکرد شما را کنترل می کند و “چگونه” نوشتن را به شما آموزش می دهد.
ـ در ترجمه این کتاب ،مخاطب و نیازهایش چقدر مهم بوده است ؟
من زمان خواندن ۱۰۱ عادت فیلمنامه نویسی در حال نگارش یک فیلمنامه بودم و با خیلی از مشکلات مورد اشاره ی کتاب به شکل ملموس برخورد داشتم و مطالعه ی این کتاب در نهایت باعث حل شدن مشکلاتم شد .به همین دلیل نوشتن را کنار گذاشتم و شروع به ترجمه ی کتاب کردم زیرا به عنوان یک مخاطب باور داشتم که خیلی های دیگر مثل من چنین مشکلاتی را دارند. هدفم به عنوان نویسنده، از دغدغه ی خود من شروع شد و با نیاز مخاطب همراه بود.
ـ آیا شناخت و آشنایی علمی در حوزه سینما دارید؟ و این شناخت برای ترجمه در این حوزه چقدر می تواند مؤثر باشد؟ (با توجه به این که عدم شناخت باعث شده ،بعضاً شاهد ترجمه های سنگین و در بعضی موارد نامفهوم باشیم که جوابگوی نیازها نیست.)
من از پنج سالگی به وسیله ی یک دستگاه ویدیو سی دی که پدر خریدند، به سینما علاقمند شدم. همیشه فیلم می دیدم، مقاله می خوندم و مصاحبه های مختلف را به زبان انگلیسی تماشا می کردم. با اینکه رشته ی اصلی من زبان انگلیسی بود، ولی هیچ وقت سینما را کنار نگذاشتم و همیشه در حال مطالعه بودم. وقتی هم حس کردم می توانم بنویسم، بعد از مطالعه ی دویست و پنجاه فیلمنامه ی بزرگ دنیا هم به فارسی هم به انگلیسی، شروع به نوشتن فیلمنامه کردم. سینما همیشه با من بود و خواهد بود.
۶ـ با توجه به اینکه تعداد زیادی کتاب در مورد فیلم نامه نویسی وجود دارد که به خوانندگان آموزش می دهند که « باید چه کار کرد » تأکید کتاب شما بیشتر در چه زمینه ای است ؟
بیشتر کتابهای ترجمه شده در زمینه ی ساختار ، شخصیت پردازی و به طور کلی “چه چیزی نوشتن” هستند و از قواعدی می گویند که در فیلمنامه نویسی یکسان هستند. ولی این کتاب فقط و فقط درباره ی “چگونه نوشتن” است. چگونه نوشتن یعنی ، صبح نوشتن یا ظهر نوشتن، با خودکار نوشتن یا با مداد، خارج از شهر نوشتن یا در اتاق کار و … پس می توان گفت که ۱۰۱ عادت فیلمنامه نویسی درباره ی نکاتی است که برای اشخاص مختلف متفاوت هستند و هدف من معرفی این نکات به مخاطب برای نوشتن بهتر است.
ـ با توجه به اینکه این کتاب را کمتر می توان یک راهنمای قدم به قدم برای سناریونویسی دانست، فکر می کنید میزان کاربرد و یا ضرورت مطالعه آن برای فیلم نامه نویسان و دانشجویان این رشته چقدر می تواند باشد ؟
هر فیلمنامه نویسی در هر جای دنیا با چند نکته از نکات کتاب برخورد می کند و بعضاً دچار سردرگمی و افسردگی می شود. پاسخ های کتاب راه حلی همیشگی برای تمام این مشکلات است. اصلاً دغدغه ی من این نبود که کسی گام به گام فیلمنامه نویسی یاد بگیرد. کتاب در این زمینه زیاد است و سید فیلد و رابرت مکی کار را تمام کرده اند. من خواستم مخاطب بعد از خواندن آن کتابها و دست به قلم شدن، راحت بنویسد و ذهن خلاق و محیط آرامی داشته باشد.
ـ بازار این نوع کتاب ها، چقدر مخاطب دارد؟ آیا بازار پرمخاطبی دارد ؟
بازار این نوع کتابها مشخصاً بازار عام نیست. ولی با تبلیغ و معرفی مناسب، می توان به آینده امیدوار بود و دوستداران نویسندگی را علاقمند کرد.
ـ ترجمه کتاب های سینمایی در ایران چه روندی را دنبال می کند و چه موانعی پیش رو دارد ؟
متأسفانه مشکلات زیادی وجود دارد. بزرگترین مشکل ناآشنایی مسئولین در مورد سینما و مهمتر از آن نیازهای سینماست. بیشترکتابهایی که چاپ می شوند ، دردی از سینما دوا نمی کنند. به علاوه به ناشرین و مترجمین تازه کار بها داده نمی شود و تا مترجم نشر خاصی نباشی جدی گرفته نمی شوی.
ـ در حال حاضر بیشتر آثار مرجع که در دسترس علاقه مندان قرار گرفته منابع آمریکایی ست؛(چون معلمان اصلی فیلمنامه نویسی و البته با نگاهی که بیشتر دارای ساختار کلاسیک است، محسوب می شوند) این مورد چقدر در انتخاب شما برای ترجمه این کتاب تأثیر داشته ؟
چه بخواهیم چه نخواهیم علم سینما متعلق به هالیوود است ، پس باید به دنبال بهترین رفت. ما هم به واسطه ی طرز فکر و دید غیرحرفه ای خود، توان خلق علم جدید یا تغییر دانش موجود را نداریم.در نتیجه با این عقیده، ترجیح دادم که پشت سر استادان سینما قدم بر داردم.
ـ برای ترجمه های بعدی خود، مسیر هدفمندی در این حوزه تخصصی دنبال خواهید کرد یا اینکه علاقه مند ترجمه در موضوعات دیگری هستید ؟
من با سینما بزرگ شده ام و همیشه انتخاب من سینما است. هر چیزی امکان دارد و اگر نیاز دیدم به ژانرهای دیگر هم می پردازم. کتاب جدید هم در حال بررسی است و می خواهم کار بعدی از این کار بهتر باشد. به همین دلیل در حال تحقیق هستم.
ـ با توجه به روندی که در فضای نشر ایران وجود دارد که تا کتابی ترجمه شود و به بازار بیاید ، بخش عمده مطالب آن کهنه شده است ؛ اگر بخواهید در حوزه ی تخصصی ، ترجمه انجام دهید بیشتر تصمیم دارید به دنبال مطالب به روز بروید یا اینکه مباحث پایه و اساسی که کمابیش تغییرناپذیرند ؟
به روز کردن نگاه مخاطب به فیلمنامه نویسی وظیفه ی من است. من می خواهم از چیزهایی بگویم که جدید هستند و کسی حرفی از آنها نمی زند. وگرنه مطالب کلی و اصول تثبیت شده و قدیمی را همه می دانند. مثلاً چه کسی است که نخواهد از کریستوفر نولان، این نویسنده ی بزرگ و بهترین کارگردان زنده ی دنیا کتابی ترجمه کند یا بخواند؟
ـ مهمترین ویژگی کتاب شما ؟
جدید و خلاق بودن، بیان کردن مطالب با لحنی صمیمی و گفتن از مطالبی که نیاز هر فیلمنامه نویسی است.
ـ در هفتمین دوره ی جایزه «کتاب سال سینمای ایران» شرکت می کنید ؟
به همچین مسئله ای فکر نکرده ام. ترجیح میدهم تمرکزم روی کار بعدی و روز به روز بهتر بودن باشد. شاید در آینده …
ـ با تشکر از شما برای شرکت در این گفتگو ، اگر سخنی مانده ،خوشحال می شوم بگویید.
من هر چه موفقیت در زندگی دارم از پدر و مادرم دارم. مخصوصاً پدرم که همیشه مدیون ایشان هستم. همین طور از همسر مهربانم ممنونم بخاطر همه ی لحظاتی که کنارم بودند و به من امید دادند. از دوستان خوبم محمد کاظم کریم نژادی و امین احسانیان هم تشکر می کنم که خیلی به من کمک کردند. همچنین از جناب دکتر محمد محمدی تبار مدیر مسئول مؤسسه ی زبان سفیرلیان بخاطر حمایت ها و دلگرمی های همیشگی و همچنین از نشر هلیله بابت انتشار این اثر سپاسگزارم . از شما هم ممنونم بخاطر فرصتی که در اختیار من قرار دادید.
